Gepubliceerd in de Vrij Magazine mei 2017
De vakantietijd komt er weer aan. Hoewel de meeste mensen niet kunnen wachten op die paar welverdiende weken van het jaar, geldt dat niet voor iedereen.
Bij de gedachte aan de vakantieperiode verschijnen op menig netvlies beelden van langgerekte stranden, een blauwe zee en zwoele zomeravonden. Maar iemand die net een partner heeft verloren, is de vakantie niet per se een fijn vooruitzicht. Sterker nog, nabestaanden kunnen als een berg tegen die eerste keer alleen opzien.
Rouw- en verliesconsulent Els Spil (56) hoort van de meeste nabestaanden die zij ontmoet dat de eerste vakantie na partnerverlies de ergste is. “De zomer kan in eerste instantie hoop geven. Want als het fijn weer is, zal het vast een beetje beter gaan. In werkelijkheid is het juist een confrontatie met wat ooit was en nu niet meer is. Waar je voorheen samen op de camping stond of in een hotel vertoefde, zit je nu met de vraag wat je in hemelsnaam met jezelf aan moet. Daarnaast is iedereen om je heen wel in vakantiestemming, terwijl jij je meer dan ooit ongelukkig voelt.”
Spijt
Dat eenzame gevoel geldt eigenlijk voor alle eerste keren alleen vertelt Spil. “Ook de feestdagen zijn bij uitstek momenten waarbij je wordt geconfronteerd met de afwezigheid van de ander. De pijn is extra voelbaar doordat je aan die dagen specifieke herinneringen hebt. Vaak komt er ook spijt om de hoek kijken. ‘Had ik er de laatste keer maar meer van genoten’ of ‘Heb ik toen wel genoeg laten blijken hoeveel ik van hem of haar hield’ zijn gedachtes die bij velen de revue passeren.”
Verwarrende periode
De ervaringen met de eerste vakantie na partnerverlies kunnen volgens Spil erg uiteenlopen. Veel nabestaanden durven de eerste keer niet alleen, uit angst zich eenzaam te voelen en gaan met een familielid of vriend. Anderen boeken in een opwelling een vakantie, maar breken die voortijdig af omdat het toch te confronterend blijkt te zijn. “Laatst sprak ik iemand die eerder thuis was gekomen van zijn citytrip, omdat hij zich zo eenzaam voelde te midden van alle vrolijke vakantievierders.”
Zelf verloor Spil haar man in 2009, waarna zij naar eigen zeggen een verwarrende periode meemaakte. “Wanneer je na lange tijd een partner verliest, raak je ook een deel van jezelf kwijt. Je denkt dat je niet zonder de ander kunt, maar je staat versteld van je eigen kracht.” Tijdens haar eerste vakantie stapte zij in haar eentje in de auto naar Frankrijk. “Mijn partner reed altijd zulke lange stukken. Ik dacht nog: ‘kan ik dat wel?’ Hoewel het niet makkelijk was, werd het een bijzondere rit. Ik koos expres voor een camping met veel andere Nederlanders, zodat ik genoeg aansluiting had. Daar besefte ik hoe belangrijk het is om een plek te vinden waar je jezelf kunt zijn ook als je rouwt.”
Daarom organiseert Spil samen met collega Maartje Hazebroek een uniek alternatief: rouwretraites. Verschillende keren per jaar vinden meerdaagse vakanties plaats, waarbij aandacht is voor het verwerken van een verlies. “Veel mensen in rouw willen zo snel mogelijk de draad weer oppakken en onderdrukken daarmee gevoelens” stelt Els Spil. “Verdriet wegdrukken is echter als een ballon onder water willen duwen. Je kunt een tijdje een masker ophouden, maar uiteindelijk wreekt zich dat. In onze retraite is er echt tijd om te rouwen. Met activiteiten als natuurwandelingen, gesprekken en cursussen zoals autobiografisch schrijven is er ruimte voor ieders persoonlijke proces. Maar doordat de retraite op een mooie locatie plaatsvindt en er ook genoeg ruimte is voor ontspanning zijn de deelnemers er ook echt even tussenuit.”
Toch alleen op vakantie? Spil geeft enkele tips:
- Luister vooral naar je gevoel en druk het niet weg. Je hóéft het niet continu leuk te hebben. Zoek een evenwicht tussen afleiding en toch toestaan dat je verdriet hebt.
- Probeer een bestemming te vinden waar je je kunt omringen met mensen waarbij je geen masker op hoeft te doen en waar ruimte is voor dialoog. Of dat nu een camping met andere Nederlanders of een woongemeenschap is.
- Besluit je toch om mee te gaan op een groepsreis? Zoek dan in het drukke programma wel ruimte om je terug te trekken. Het ene moment kan je je goed voelen, maar dat kan ineens veranderen.